Het is moeilijk te geloven dat zo'n ongevaarlijk lijkend woord als 'graanvrij' doorgedrongen is tot de top tien van woorden die de bloeddruk van dierenartsen doen stijgen. Maar het is zo!
De grootste uitdaging is altijd om een neutrale gezichtsuitdrukking te handhaven wanneer, in antwoord op de vraag naar de voeding van de hond, het woord 'graanvrij' valt. Meestal op een toon die onmiskenbaar de rotsvaste overtuiging van de eigenaren uitdrukt, dat dit een duidelijk voordeel van het voer is.
Ik wil de onwrikbare overtuiging hiermee iets goeds voor de hond te doen niet per se diskwalificeren, maar in dit geval duidt ze op een zekere lichtgelovigheid. En ook op een zekere onwil om de beschikbare feiten te erkennen. Alleen om je even te herinneren: feiten zijn die hardnekkige dingen die niet verdwijnen als je ophoudt met erin te geloven...
Het etiket 'graanvrij' is niets meer dan een marketingstunt, die door de diervoederbranche vanwege het enorme succes ervan wordt uitgenut tot aan de grens van wat verdraaglijk is. Ter voorkoming van een misverstand: rauwvoerverkopers zijn uiteraard ook onderdeel van de voederbranche.
Om maar op voorhand de eerstvolgende bedenking weg te nemen: Ja, ook ik als dierenarts ben in naam onderdeel van de distributieketen van diervoederfabrikanten. Dat geldt alleen voor industrieel geproduceerde ziektedieetvoeders, die ten hoogste 1 procent van mijn totale omzet uitmaken. Daarnaast bevatten de meeste van de door mij verkozen dieetvoedingsmiddelen wel degelijk graanproducten. Ik ben dus in elk geval geen lid van het graanvrije kartel.
Hoe lang de hond door de eeuwen heen al met ons mensen heeft opgetrokken, is wetenschappelijk nog steeds controversieel. 30.000 Jaar zullen het waarschijnlijk tenminste zijn. Daarmee is ook zeker dat de hond de Neolithische Revolutie (overgang van leven als jager en verzamelaar naar landbouw en veeteelt) al als onze nauwe partner beleefd heeft. Op z'n laatst in het kader van deze ontwikkeling, die duizenden jaren omvatte tussen 10.000 en 5.000 jaar voor Christus (voor een 'revolutie' dus vrij geleidelijk), moest de hond zich aanpassen aan een voeding met niet alleen jacht- en slachtafval maar ook met hoog zetmeelhoudende granen. Dat is hem door zijn snelle generatiewisselingen heel vlot gelukt.
In het verdere verloop van de gemeenschappelijke geschiedenis zullen er vele perioden zijn geweest waarin vlees en zelfs slachtafval veel te waardevol was om aan honden te voeren. En waarin honden met veel hogere hoeveelheden plantaardige voedingsmiddelen gevoed werden, als dat wij nu als realiseerbaar beschouwen. Deze vaak uit pure noodzaak onvermijdelijke soort van voeding heeft natuurlijk een sterke selectiedruk uitgeoefend op de soort hond. Dat heeft ertoe geleid dat honden nu beduidend meer zetmeel kunnen hanteren dan wolven. De even bekende als domme uitspraak "De wolf gaat toch niet het graanveld in?!" kan dus met gerust hart in de vuilnisemmer gegooid worden...
Geen hond is hetzelfde. Dus voordat in de reacties op dit artikel nu ontelbare meldingen komen dat je eigen hond een allergie of onverdraagzaamheid heeft voor graan: ja, er zijn dergelijke individuele gevallen! Hun aandeel in de totale populatie van honden is echter zeer gering; je moet dan denken laag in de eencijferige percentages. Dit kan op geen enkele manier rechtvaardigen dat alle honden graanvrij gevoed moeten worden.
Maar waarom wind ik me zo op? Wat is er mis mee om al de honden zeg maar preventief graanvrij te voeden? Nou, heel eenvoudig: deze marketingrage met zijn verstrekkende gevolgen is in principe een misdaad tegen onze planeet!
Gregory Okin, professor aan de University of California, heeft in een recent artikel (http://journals.plos.org/plosone/articl ... ne.0181301) globaal berekend dat de Amerikaanse honden en katten 25 procent (een kwart!) van de uit de veeteelt afkomstige calorieënproductie opeten. Als de Amerikaanse honden en katten een zelfstandige natie zouden vormen, zou dit de vijfde grootste vleesconsument wereldwijd zijn. Let wel, we hebben het alleen maar over alle Amerikaanse honden en katten.
Professor Okin rekende verder uit (opnieuw alleen voor de VS) dat de productie van deze enorme hoeveelheid dierlijk voedsel ongeveer 64 miljoen ton broeikasgassen veroorzaakt, gelijk aan de uitstoot over een heel jaar van 12 miljoen motorvoertuigen. Dit zijn cijfers die een behoorlijke hoofdpijn kunnen veroorzaken, cijfers die je als dierenhouder niet zomaar van tafel moet vegen.
Ik zeg het met opzet provocerend: de typische hondenbezitster van vandaag (sorry, dit is geen seksisme, ik heb het in het dagelijks leven als dierenarts nu eenmaal voor meer dan 80 procent met hondenbezitsters van doen) is relatief jong, stemt mogelijk groen uit zorg voor het milieu, neemt dierenbescherming zo serieus dat ze zich vegetarisch of zelfs veganistisch voedt en... voert barf aan haar honden (bij voorkeur via het NRV/prooidiermodel, dus met alleen maar vlees) of voert een "high-end" diervoeder met een maximaal hoog vleesgehalte. Ergens wringt daar iets, althans naar mijn mening!
De feiten rechtvaardigen eenvoudigweg niet deze hype van voeren met een extreem hoog vleesaandeel (meestal ook nog onder bewuste vermijding van - uit den boze! - dierlijke bijproducten). De overgrote meerderheid van de honden heeft daarvan geen enkel voordeel, en tegelijkertijd wordt daarmee de eerder genoemde 'ecologische impact', zoals Okin die voor de Verenigde Staten uitrekende, nog eens versterkt...
Let wel, ik heb het niet over het vegetarisch of zelfs veganistisch voeren van honden. Het zou echter heel verstandig zijn - zowel uit gezondheids- als uit ecologisch gezichtspunt - om een hond slechts zoveel vlees en dierlijk vet te geven als dat hij echt nodig heeft, en niet meer! Een aanzienlijk deel van de benodigde energiebehoefte kan zonder bezwaar van plantaardige producten komen - en natuurlijk ook van granen.
Of we het nu leuk vinden of niet, wij honden- en kattenbezitters zullen over deze samenhangen moeten nadenken. Het kan anders gebeuren dat iemand anders dit doet en - als hij de macht ertoe heeft - begint passende regels uit te vaardigen. In het licht van de cijfers die door Okin zijn aangehaald en waarvan ik best schrok, en in aanmerking nemend dat in extreem bevolkte landen zoals China ook het huisdierbezit sterk groeit, zullen de globale milieueffecten van de samenstelling van honden en kattenvoer vroeger of later een issue worden (en met recht!).
Okin noemt nog een samenhang die iemand als hondeneigenaar een knagend geweten kan bezorgen: als het aandeel van uit dierlijke producten afkomstige caloriëen in het dieet van Amerikaanse honden en katten met slechts één derde zou verminderen, dan zou deze hoeveelheid in de totale vraag van meer dan 5 miljoen mensen voorzien. Zolang de wereldvoedselsituatie is zoals ze is, dus niet echt toereikend, en dit mede moet worden toegeschreven aan de hoge vleesconsumptie in de rijke landen, zouden we ook onze hobbydieren niet meer dierlijke producten moeten voeden dan dat ze echt nodig hebben. En moeten we de feiten niet zodanig misverstaan, dat we doen alsof onze honden dood zullen neervallen door een zeker aandeel van plantaardige producten of dierlijke bijproducten in hun voeding.
Honden en katten, de enige huisdieren die vrijwillig bij ons wonen, zijn een feit des levens. Er zullen altijd mensen zijn die zich een leven zonder hen niet kunnen voorstellen. Over het afzien van het houden van deze dieren op ecologische gronden hoeven we niet te praten. Persoonlijk kan ik echter heel moeilijk omgaan met de gedachte, dat iemand ergens anders verhongeren moet omdat ik de volledig misplaatste opvatting ben toegedaan, dat mijn hond alleen maar een gezond leven kan leiden met een absoluut overdreven luxe voeding.
Oh, een laatste punt dat natuurlijk niet onder tafel geveegd moet worden: hoe kleiner de hond, des te kleiner is logischerwijs zijn ecologische voetafdruk.
Tenslotte, omdat die vraag zeker komt: hoe voer ik mijn hond? De meeste stamgasten van mijn blog weten het, maar volledigheidshalve zal ik het nogmaals noemen: mijn terrier Nogger wordt gevoed volgens de revolutionaire GPA*-methode die ikzelf ontwikkelde. Een voeding waarin begrepen allerhande plantaardige bestanddelen, waaronder granen in alle mogelijke vormen.
*) GPA: Graaiers Pakken Alles
Ralph Rückert, dierenarts, 08-09-2017.
http://www.tierarzt-rueckert.de/blog/de ... 3&ID=20117 "
Zelf eet ik inmiddels 1 dag per week sowieso vegetarisch om onze vleesinname te consuminderen. Daarnaast eten we toch al beperkte hoeveelheden vlees/vis. Mijn honden worden ook nog eens mager van alleen KVV of moeten extra eten van voer als Acana of Orijen. Ze krijgen dus voer mét graan (of rijst) en dat bevalt uitstekend en is ook nog eens verantwoord
